I read it in your letter

 

    

    Το γράμμα του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι στον αδελφό του, όταν γλίτωσε από το εκτελεστικό απόσπασμα:

   «Όταν αναπολώ το παρελθόν μου και σκέφτομαι πόσο χρόνο έχω χάσει για το τίποτα, πόσο πολύ χρόνο έχω σπαταλήσει ματαιοπονώντας σε λάθη, τεμπελιά, ανικανότητα για να ζήσω - πόσο λίγο εκτιμούσα τη ζωή, πόσες φορές αμάρτησα ενάντια στην καρδιά μου και στην ψυχή μου - τότε η καρδιά μου ματώνει. Η ζωή είναι ένα δώρο, η ζωή είναι ευτυχία, κάθε λεπτό μπορεί να είναι μια αιωνιότητα ευτυχίας. Δεν είμαι ούτε κακόκεφος, ούτε αποκαρδιωμένος. Η ζωή βρίσκεται παντού, η ζωή είναι εντός μας, όχι εκτός μας. Θα βρίσκομαι ανάμεσα σε ανθρώπινα πλάσματα και θα είμαι ένας άνθρωπος μεταξύ ανθρώπων, δε θα αποκαρδιωθώ και δε θα τα παρατήσω ό,τι κι αν συμβεί - αυτό είναι η ζωή, αυτό είναι το νόημά της, θα το θυμάμαι για πάντα. Αυτή η ιδέα έχει κυριεύσει τη ζωή και το αίμα μου». 

Σήμερα, όπως καταλαβαίνετε, θα ασχοληθούμε με ταινίες που έχουν να κάνουν έμμεσα ή άμεσα με γράμματα. Επιστολές, γραμματόσημα, γράμματα ερωτικά, ανιδιοτελούς αγάπης ή κρυφών μηνυμάτων που ελπίζουν κάποτε ο αποδέκτης να τα λάβει. Έξι ταινίες διαφορετικές μεταξύ τους, όλες με αυτό το κοινό σημείο, πάμε επομένως να τις γνωρίσουμε καλύτερα.

1. Charade (1963)

Η πρώτη ταινία της λίστας και η πιο χαριτωμένη θα λέγαμε, ονομάζεται Charade ή Ραντεβού στο Παρίσι και γυρίστηκε το φθινόπωρο του 1962 με σκηνοθέτη τον Stanley Donen. Το σενάριο είναι αποτέλεσμα συνεργασίας των Peter Stone και Marc Behm, οι οποίοι όταν το παρουσίασαν σε παραγωγούς έναν χρόνο πριν με τον τίτλο The Unsuspecting Wife έλαβαν αρνητικές απαντήσεις. Για τον λόγο αυτό, αποφάσισαν να το δημοσιεύσουν με τον τίτλο Charade στο περιοδικό Redbook, προσελκύοντας έτσι τους χολιγουντιανούς παραγωγούς.

 
Μία αμερικανίδα (Audrey Hepburn) μαθαίνει ότι ο πλούσιος σύζυγός της πέθανε και 4 κακοποιοί την ψάχνουν γιατί θέλουν την περιουσία που άφησε ο άντρας της. Εκείνη βρίσκεται σε κίνδυνο και παράλληλα πρέπει να ανακαλύψει πού βρίσκονται αυτά τα λεφτά, αλλά και τι συμβαίνει με αυτούς που την καταδιώκουν. Στο πλευρό της θα βρεθεί απροσδόκητα o Cary Grant, που θα τη βοηθήσει να λύσει το μυστήριο, παρόλο που ο ίδιος κρύβει πολλά μυστικά, ενώ μεταξύ τους θα δημιουργηθεί ένας κάποιος έρωτας.

 
Αν δεν είστε από αυτούς που σας εντυπωσιάζει ένα σπουδαίο καστ, αρχικά συγχαρητήρια, δεύτερον, θα διαπιστώσετε ότι η ταινία μέσα σε όλη την ανάλαφρη ατμόσφαιρα που δημιουργεί παίρνει τον χρόνο της για να κερδίσει την προσοχή μας και να μη θεωρηθεί άλλη μία ρομαντική κομεντί με προσεκτική δόση μυστηρίου. Η Hepburn όσο εύθραυστη κι αν θέλει να δείχνει επιφανειακά, γίνεται για άλλη μια φορά σημείο αναφοράς, κάνοντας αυτό που της ζητήθηκε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ο Cary Grant, από την άλλη, είχε τρομερούς ενδοιασμούς για την ταινία, καθώς τα 25 χρόνια στη διαφορά ηλικίας με την συμπρωταγωνίστριά του τον έφερναν σε άβολη θέση ως προς τις ρομαντικές σκηνές, λόγος για τον οποίο στο φιλμ παρουσιάζεται τελικά η Hepburn να τον διεκδικεί. Και τι να πούμε για τον Cary Grant, αν και προσωπικά δεν είναι ο πιο αγαπημένος μου, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει πως όταν εμφανίζεται στην οθόνη δημιουργεί αυτόματα σχέση ασφάλειας με τον θεατή που ξέρει ότι θα περάσει καλά. Ε και πόσοι να το έχουν καταφέρει αυτό; Δύο; Βαριά τρεις; Καταλάβατε, δείτε την.

2. The Thirteenth Floor (1999)

Βασισμένη σε βιβλίο του Daniel F. Galouye και σε σκηνοθεσία Josef Rusnak, η ταινία του 1999 αφηγείται την ιστορία του δημιουργού ενός συστήματος virtual reality, Hannon Fuller, όταν αυτός δολοφονείται και βασικός ύποπτος θεωρείται ο βοηθός του. Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι πολλά, όπως για παράδειγμα κατά πόσο θεωρείται τελειοποιημένο το σύστημα που τους μεταφέρει στο Λος Άντζελες του 1937, ποιο είναι το μεγάλο μυστικό που ανακάλυψε ο κύριος Fuller, πώς προσπάθησε να το επικοινωνήσει και, κυρίως, ποιος τον σκότωσε; Απαντήσεις βρίσκουμε σε όλα αυτά, αν και στην πορεία θα μάθουμε πολλά περισσότερα.

Πρωταγωνιστούν οι Craig Bierko, Gretchen Moll, Armin Mueller-Stahl και μπορεί να μη μιλάμε για κάποια ταινία-θρίαμβο, αλλά σε περίπτωση που θέλουμε να δούμε κάτι και δεν ξέρουμε ακριβώς τι, δηλαδή να είναι απαλό sci-fi, να έχει λίγο σασπένς, να μας δίνει και λίγο ρομάντζο, σαν ένα πρωτόγονο black mirror να το θέσουμε έτσι, ο 13ος όροφος είναι εδώ για εμάς.

3. Promise at Dawn (1970)

Η ταινία αφορά τον συγγραφέα Romain Gary και επικεντρώνεται στη σχέση με τη μητέρα του, τα παιδικά του χρόνια και τον δρόμο προς την ενηλικίωση με τις πόλεις, τις αντιλήψεις και την κοινωνική πραγματικότητα να αλλάζουν ραγδαία.

Ως υπερπροστατευτική μητέρα, που μεγαλώνει μόνη το παιδί της, η Μελίνα Μερκούρη, η οποία προσεγγίζει τον ρόλο της ακριβώς όπως κάθε ρόλο, δηλαδή είναι ο εαυτός της. Άλλωστε, αν κάποια κατάφερε να δημιουργήσει μια περσόνα στην πραγματική ζωή μεγαλύτερη από κάθε μανιέρα και να τη χρησιμοποιεί ανάλογα με την εκάστοτε συνθήκη, αυτή είναι η Μελίνα. Οι ηθοποιοί που παίζουν τον Romain στην παιδική, εφηβική και ενήλικη ζωή εξυπηρετούν απόλυτα την ταινία και δένουν πολύ φυσικά στο σκηνικό που έχει φτιάξει ο Ζυλ Ντασέν, ο οποίος εμφανίζεται κι ο ίδιος στην οθόνη και είναι απολαυστικός, όπως αξιαγάπητη είναι και η Δέσπω Διαμαντίδου. Όσον αφορά τη σκηνοθεσία, μπορεί σε σημεία να είναι γραφική, έχει όμως αρκετές, πολύ όμορφες στιγμές. Η ιστορία βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο του Romain Gary.

Στα 20 χρόνια που περνάνε στα 99' του φιλμ, γινόμαστε παρατηρητές μιας σχέσης μητέρας-παιδιού γεμάτη ένταση, υπερβολή, υπολανθάνουσα καταπίεση που φέρνουν μαζί τους οι πεποιθήσεις μιας άλλης εποχής, η αβεβαιότητα, η φτώχεια, αλλά και η διαχρονική ανάγκη να αγαπάς και ν΄αγαπιέσαι.

4. Dead Man's Letters (1986)

Μετά από ένα πυρηνικό ολοκαύτωμα, όσοι επιβίωσαν κρύβονται σε υπόγεια καταφύγια, ένας καθηγητής ιστορίας γράφει επιστολές στον γιο του που έχει εξαφανιστεί, όσο στην επιφάνεια του εδάφους επικρατεί πυρηνικός χειμώνας.

Το Dead Man's Letters είναι η πρώτη σκηνοθετική απόπειρα του Konstantin Lopushanskiy σε ταινία μεγάλου μήκους και αν διακρίνετε το αποτύπωμα του Tarkovsky να απλώνεται σαν φάντασμα σε όλο το φιλμ, δεν κάνετε λάθος, καθώς επηρεάστηκε άμεσα από τον εμβληματικό σκηνοθέτη. Υπήρξε, μάλιστα, βοηθός στην παραγωγή του Stalker (1979).

Όπως προαναφέρθηκε, ακολουθούμε έναν καθηγητή ιστορίας, ο οποίος στο καταφύγιο που βρίσκεται κάτω από τη βιβλιοθήκη ενός μουσείου, προσπαθεί να βρει ένα κίνητρο για να συνεχίσει να ζει κάτω από αυτές τις πολύ δύσκολες συνθήκες, έτσι γράφει συνεχώς γράμματα στον εξαφανισμένο του γιο. Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι κάθε άτομο ξεχωριστά προσπαθεί να αντιμετωπίσει αυτό που συμβαίνει με τον δικό του τρόπο, μιας και το τέλος του κόσμου μοιάζει να είναι κοντά. Συχνά τα πλάνα είναι αποπνικτικά, οι διάλογοι συνδυάζουν άψογα τη ματαιότητα και τον ρεαλισμό με την αγάπη για τη ζωή και τον άνθρωπο και μάλλον αυτό που κάνει τη συγκεκριμένη ταινία αισιόδοξη με τον πιο σκληρό και έντονο τρόπο, είναι το γεγονός ότι παρόλο που βλέπουμε τους επιζήσαντες σε μία τραγική, πρωτόγνωρη κατάσταση, σε κανένα δευτερόλεπτο της ταινίας δεν υπονοείται η έννοια της απελπισίας. Κάτι που βρίσκω αξιοθαύμαστο και αναγκαίο.

Δεν είναι εύκολη ταινία, αλλά είπαμε, ούτε η ζωή είναι.

5. The Reckless Moment (1949)

Η Μία Λάθος Στιγμή είναι ένα αμερικάνικο ασπρόμαυρο φιλμ νουάρ διάρκειας 85' σκηνοθετημένο από τον Max Ophüls με σενάριο βασισμένο στη νουβέλα της Elisabeth Sanxay Holding με τίτλο The Blank Wall. Έχει γυριστεί στη Balboa στο Newport Beach, αλλά και στο Los Angeles, ενώ κυκλοφόρησε πρώτη φορά στις κινηματογραφικές αίθουσες τον Οκτώβριο του 1949 στο Detroit και αποτελεί την τελευταία ταινία του σκηνοθέτη γυρισμένη στις ΗΠΑ.

Μία μητέρα ζει με τον πατέρα της και τα δύο παιδιά της, όσο ο σύζυγός της λείπει στο εξωτερικό σε επαγγελματικό ταξίδι. Θέλει να απομακρύνει από τη ζωή της 17χρονης κόρης της τον επικίνδυνο εραστή της, όταν όμως τον βρίσκει νεκρό στο σπίτι της αναγκάζεται να πάρει απεγνωσμένα μέτρα για να προστατέψει την οικογένειά της και να αποφύγει το σκάνδαλο.

Στο ρόλο της μητέρας η Joan Bennett είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεται η ταινία: μία δυναμική γυναίκα που αγαπάει την οικογένειά της, δε φοβάται να πάρει τον νόμο στα χέρια της, αλλά δε χάνει και την ανθρώπινη πλευρά της. Μετά το πρώτο μισάωρο κάνει την εμφάνισή του ο James Mason, που καταφέρνει καθ' όλη τη διάρκεια της παρουσίας του να κερδίσει μόνο θετικές εντυπώσεις, γίνεται φοβερά συμπαθής και δίνει απλόχερα το απαραίτητο συστατικό για να θεωρηθεί η ταινία ένα επιτυχημένο καλώς εννοούμενο μελόδραμα: θυσιάζεται με τη θέλησή του στο βωμό της αγάπης.

Όλα τα παραπάνω συμβαίνουν όσο ο Ophüls κρατάει το υπέροχο κατ' εμέ σκηνοθετικό στυλ του, το οποίο χαρακτηρίζεται μπαρόκ και βασίζεται στο πολύ απλό, ότι δηλαδή οι ήρωες κάνουν καθημερινά πράγματα (οδηγούν, μιλάνε στο τηλέφωνο κλπ) αλλά με μία πίεση ή σύγχυση της στιγμής, δημιουργώντας την αντίθεση μεταξύ της ευκολίας των κινήσεων και της δυσκολίας της έντονης ψυχικής φόρτισης.

Σε κάθε περίπτωση, δείτε την και δε θα χάσετε.

6. Pain and Glory (2019)

Τον Ιούλιο του 2018 ξεκίνησαν τα γυρίσματα για την ταινία Dolor y gloria σε σενάριο και σκηνοθεσία Pedro Almodóvar και 44 ημέρες μετά ήταν έτοιμη. Πολλοί θεωρούν ότι η ταινία αποτελεί την πιο αυτοβιογραφική στιγμή του σκηνοθέτη, κανείς όμως δεν μπορεί να είναι απόλυτα σίγουρος, όπως συμβαίνει συχνά με τα μεγάλα έργα. Πρωταγωνιστούν οι Antonio Banderas, Asier Etxeandia και Penélope Cruz.

Ένας σκηνοθέτης στη δύση της καριέρας του, εκούσια απομονωμένος και έχοντας θέσει τον εαυτό του σε μια κατάσταση νωθρότητας, επισκέπτεται νοερά και μη το παρελθόν του, τα παιδικά του χρόνια, τη σχέση με τη μητέρα του, στιγμές που τον συγκίνησαν και τον σημάδεψαν. Προκειμένου να ξεφύγει από την απραγία, τη σωματική και την ψυχική κόπωση που τον έχει καταβάλλει, ψάχνει μέσα από τους σταθμούς της ζωής του να βρει το κίνητρο που θα του δώσει τη φόρα να συνεχίσει, όσο μπορεί δυνατός και απαλλαγμένος από ενοχές ή απωθημένα.

Στον κεντρικό ρόλο ο Banderas, διακριτικός, αθώα συγκινητικός, δεν εξερευνά τον εαυτό του, αλλά βηματίζει σταθερά και αγκαλιάζει στοργικά τον ήρωα που ερμηνεύει, ήρεμα και απόλυτα φυσικά, με τον Etxeandia δίπλα του να ανθίζει. Η Penélope Cruz για άλλη μια φορά δένει αναμφίβολα στο σύμπαν του λατρεμένου σκηνοθέτη, ο οποίος καταφέρνει να μας θυμίσει γιατί τον αγαπάμε, γιατί λατρεύει τόσο τους ηθοποιούς του, γιατί τους επιλέγει, γιατί οι ιστορίες του θα ακουμπάνε πάντα τις τσιμπημένες καρδιές, όλες τις καρδιές και γιατί εν τέλει όλα είναι σινεμά. Όχι ότι το είχαμε ξεχάσει και ποτέ.

Αυτές ήταν οι προτάσεις Οκτωβρίου, ελπίζω να τις ευχαριστηθείτε όλες και να μου πείτε εντυπώσεις. Καλή συνέχεια και τα λέμε σύντομα!

Ο τίτλος είναι από το κομμάτι παρακάτω!