THE SERVANT | 1963

 

Καλώς ήρθατε στο thirty notes μετά από καιρό. Το αγαπημένο (μου) μπλογκ που μιλάει (κυρίως) για ταινίες. Σήμερα θα ασχοληθούμε με ένα φιλμ που έβαλε σκοπό να μείνει αξέχαστο όσα χρόνια κι αν περάσουν και τα καταφέρνει περίφημα. Αυτό δεν είναι άλλο από το "The Servant" απευθείας από το Λονδίνο του 1963.

Ο Harold Pinter διασκεύασε τη νουβέλα του Robin Maugham και με τη σειρά του ο Joseph Losey σκηνοθέτησε την ταινία με πρωταγωνιστές τους Dirk Bogarde, Sarah Miles, Wendy Craig και James Fox. Το "The Servant" αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα φιλμ της δεκαετίας του '60, μιας δεκαετίας που προσπαθούσε να αποτινάξει την προηγούμενη γενιά ταινιών και να καταγράψει ρεαλιστικά την κοινωνική πραγματικότητα μέσα από την ταξική πάλη και τις διαπροσωπικές σχέσεις που προκύπτουν. Αν και η Αγγλία δεν είχε παρουσιάσει ακόμα τέτοια δείγματα γραφής, ο εξόριστος Αμερικανός Losey βάζει τη χώρα επιτέλους στο προσκήνιο, κερδίζοντας το χαμένο έδαφος και μέσω του Servant o Losey το κατάφερε σε έναν πολύ σημαντικό βαθμό, παρόλο που ο ίδιος αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, έχοντας όμως όλους τους συντελεστές παρόντες, οι οποίοι όχι μόνο στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων, αλλά δημιούργησαν ένα καστ πρωτοφανούς on camera χημείας με ερμηνείες που παραμένουν ανεξίτηλες στον χρόνο.

my name's Barrett, sir.

Ο Τόνι είναι ένας νέος εργένης αριστοκράτης, που μετά την επιστροφή του από την Αφρική αγοράζει ένα σπίτι στο Λονδίνο και ψάχνει έναν υπηρέτη προκειμένου να τον φροντίζει. Τότε θα γνωρίσει τον Μπάρετ, ο οποίος προσλαμβάνεται αμέσως και τον πρώτο καιρό είναι άψογος στα καθήκοντά του με τον εργοδότη του να μένει παραπάνω από ευχαριστημένος. Όλα κυλούν ομαλά, μέχρι που ο Μπάρετ προτείνει να προσληφθεί και η μικρότερη αδερφή του, η Βέρα, η οποία θα βοηθήσει επίσης με τις δουλειές του σπιτιού. Ο Τόνι συμφωνεί και αυτή είναι η στιγμή που σηματοδοτεί την αρχή του τέλους. Μολονότι η Σούζαν, η μνηστή του Τόνι, είναι η μόνη που αμφιβάλλει για τις αγνές προθέσεις του Μπάρετ, ο Τόνι αφήνεται πλήρως στον έλεγχο των υπηρετών του, άβουλα και αρχικά ασυνείδητα, με συνέπειες καταστροφικές για τη ζωή του.

 
Η διαρκής πάλη μεταξύ της εξουσίας και της εργατικής τάξης, μεταξύ του αφελούς Τόνι και του άπληστου Μπάρετ παίρνει οριακά σαδομαζοχιστικές προεκτάσεις, οι οποίες δημιουργούνται μέσα στη σχέση δύο ανδρών - η υπολανθάνουσα ερωτική ενέργεια των οποίων καθιστά τα όρια ασαφή. Όλα αυτά συμβαίνουν με φόντο το βικτωριανό σπίτι, τους καθρέπτες και τα επίτηδες κλειστοφοβικά κάδρα, όπως και την ένταση που από το δεύτερο μισό της ταινίας έρχεται να κυριαρχήσει. Η αξεπέραστη ερμηνεία του Dirk Bogarde που υποδύεται τον Μπάρετ καθηλώνει. Πόσοι άλλωστε μπορούν με έναν αδιόρατο μορφασμό να γκρεμίσουν συθέμελα μια αξιοπρέπεια;

Aπό τις ταινίες που ευτυχώς δεν κλείνουν το μάτι. Το τέλος δεν αφήνει περιθώρια παρεξηγήσεων, καθώς η πραγματικότητα στέκει ωμή κι εύθραυστη σαν το τελευταίο πλάνο του James Fox λίγο πριν παραδοθεί στην ανάλγητη ανθρώπινη φύση που δεν υπολογίζει τις παράπλευρες απώλειες.